معماری و طراحی داخلی بیمارستان پارس

  

معماری : گروه معماران موج نو

موقعیت: ایران، رشت

معماران مسئول: لیدا الماسیان، شاهین حیدری

تیم طراحی: آذین باباخانلو، مریم ایوبی، آیناز رستگار، سارا میلانی نیا، سهیلا زاهدی، زهرا همدانی، سارا فراهانی، مریم امان پور، شیرین ضیایی، شیدا قطبی، مریم معارف دوست ، ندا روغنی ، ندا دهقانی ، محمد کشاورزی، تینا یاوریان، سحر عربگری، مونا رمزی، هلاله علایی

متراژ: ۳۰۰۰۰ مترمربع

متراژ زمین: ۱۷۴۰۰ مترمربع

سال: ۱۳۹۵

اجرا: شرکت لاتوم

عکاس: پرهام تقی اف

دفتر معماری موج نو، یکی از دفاتری است که در ارائه طرح های خاص معماری، پیشتاز است. این دفتر نمونه کارهای زیادی دارد که در سطح ملی و بین المللی شاخص و شناخته شده اند. بیمارستان پارس نیز یکی از همین پروژه هاست که در سال ۱۳۹۵ در بخش عمومی جایزه معمار مورد تقدیر قرار گرفت و همچنین یکی از فینالیست های فستیول جهانی معماری (WAF) در سال ۲۰۱۷ بود. به این عناوین، نشان طلایی جامعه معماری آمریکا در سال ۲۰۱۷ را نیز اضافه نمایید. در این بخش قصد داریم نگاهی به معماری و طراحی داخلی این بیمارستان بیاندازیم.

کار طراحی و اجرای این پروژه در سال ۱۳۸۶ آغاز شد و پروژه در سال ۱۳۹۵ به بهره برداری رسید.

طراحی یک بیمارستان بخاطر مقیاس و اندازه بزرگ آنها، لزوما امری پیچیده نیست. چیزی که بیمارستان را پیچیده می کند، عملکرد های پیچیده به همراه تداخل علوم مختلف نظیر علوم پزشکی، فنی مهندسی و روانشناسی است. علومی که روز به روز در حال تغییر و تکامل می باشند. نکاتی که الزام طراحی یک بیمارستان نوین هستند، سازماندهی فضایی مناسب، فرم مناسب، توجه به بستر و سایت مجموعه ،دیدهای درون و بیرون بنا و فضاهای سبز، نور ،رنگ و انتخاب متریال مناسب است. توجه اصولی به این ویژگی ها، در طراحی فضایی که حس آرامش بیشتری برای مراجعین داشته باشد، بسیار اثر گذار است.

کارفرما دنبال پروژه ای نو و با رویکرد متفاوت و قابل رقابت با رویکردهای معماری بین المللی بود. البته نوآوری در طراحی بیمارستان با توجه به عملکردهایی که بسیار منطقی است امری گاها مشکل به نظر می رسد و نیاز به تسلط کافی در طراحی روابط بخش های بیمارستان خواهد داشت. همانطور که در تمام دنیا ملاحظه می کنید رویکرد شکل گیری بیمارستان بر مبنای عملکردها صورت می گیرد اما این بار ما با تجربه فراوان در طراحی بیمارستان برآن بودیم تا علاوه بر رعایت تمامی استانداردها تا اندازه ای به فرم ساختمان نیز بپردازیم و ایده های جدیدی را مطرح سازیم. در پاسخ به ادامه سوال یاد آور می شویم که طراحی یک بنای ماندگار از ابتدا از خواست های کارفرمای پروژه بود و این یک چالش دوست داشتنی برای گروه معماری ما بود.

هنگامی که شما خلق یک پروژه را آغاز می نمایید پارامترهای بسیاری در شکل گیری ایده اولیه تاثیر گذار خواهد بود. ازجمله آنها بستر و زمینه پروژه طراحی بیمارستان پارس، تعدد کاربری ها، فعالیت ها، رویدادها، اقلیم و… و ایده شما با تحلیل پارامترهای تاثیرگذار بر طراحی و واکاویدن مکرر آنها به حصول نتیجه نهایی منجر خواهد شد. در شکل گیری ایده اولیه بیمارستان پارس چند نکته حائز اهمیت بوده است . ابتدا اینکه قرار بود ما پروژه ای عمومی و در مقیاس تاثیرگذار شهری در رشت بنا کنیم بنابراین به این می اندیشیدیم که این ساختمان باید تا حدی مجسمه ای هنرمندانه و ماندگار و همینطور بی زمان باشد.

در زمینه شهرستان رشت سعی ما بر این بود که خط آسمان رشت را همچنان حفظ کنیم اما نه با شیوه های مرسوم و متداول که سال هاست بدون تغییر و تکامل ادامه یافته اند. به همین دلیل است که اینبار ساماندهی پروژه بر اساس احجام شیبدار انجام گردید که تداوم خود را تا درون ساختمان حفظ کرده و معماری درون و برون ساختمان را یکپارچه می سازند. درواقع ما از طراحی یک پلان و قرار گیری سقف شیبدار بر روی آن که یک شیوه متداول و نادرست بود پرهیز نمودیم.

این یکی از ویژگی هایی است که کاراکتر مطلوبی به ساختمان بخشیده است. موضوع دیگری که بسیار تعیین کننده بود و ما باید به آن توجه می نمودیم مبحث طراحی بر اساس فرایندهای منطقی بود که ویژگی بارز طراحی بناهای درمانی است. از جمله آنها عملکردها، فعالیت ها و رویدادهایی است که بدون وقفه ودر هر لحظه در ساختمان یک بیمارستان صورت می پذیرد. هنگامی که شما به فرم می پردازید باید تمامی این رویدادها و فعالیت ها را در ذهن خود همزمان مرور کنید.

ما برای یکپارچه سازی فرم و عملکرد یک آتریوم مرکزی را سازماندهی کردیم تا به این وسیله احجام ساختمان که بخش های مختلف بیمارستان پارس را شکل می دهند به صورتی معلق در آن قرار گیرند وبه عبارت دیگر شناور شوند، از طرفی همین آتریوم در فضاهای داخلی بیمارستان با تبدیل به راهروهای مشاهده و مسیرهای ارتباطی فعالیت های درون بیمارستان را تسهیل می کند. در واقع این دستاورد بارزترین ویژگی طرح بود چراکه درون و بیرون ساختمان را بگونه ای یکپارچه میساخت.

مهمترین چالش طراحی بناهای درمانی رعایت کلیه استانداردهای جهانی است چرا که استانداردهای داخل کشور به هیچ وجه پاسخگوی علم و دانش روز پزشکی و مهندسی در عرصه بیمارستان سازی نیست. به همین دلیل از ابتدا و با وسواس زیادی رعایت الگوهای پیشرفته بیمارستان در سطح کشورهای پیشرفته مد نظر بود و علاوه بر الگوها و روابط بین بخش ها در انتخاب متریال های فضاهای داخلی نیز وسواس زیادی بوده است تا با استفاده از متریال های آنتی باکتریال مبحث کنترل عفونت در بیمارستان نهادینه شود. و البته ویژگی دیگری که در این بیمارستان دیده شده است احداث باند هلی کوپتر بر فراز آن می باشد که خدمت رسانی عمده ای را در آینده در سطح استان به انجام خواهد رساند و در واقع سطح کیفی بیمارستان را تا حد زیادی به استاندارهای جهانی نزدیک میسازد.

             

در طبقه همکف، مراجعین با گذر از فضای بازو رواق های سرپوشیده وسیع، به درون فضا ی بیمارستان هدایت می شوند.آنجا که با عبور از میان یک آتریوم  به سمت فضاهای پرترددی چون درمانگاه، کلینیک های تخصصی, آزمایشگاه و بخش رادیولوژی هدایت می شوند. این آتریوم با عبور از میان سایر بلوک ها، فضاهای شفافی همچون راهرو های مشاهده را نیز شکل می دهد و با ترکیب فرم ساختمان و عملکرد بخشها، نقش اساسی را در شکل دهی فرم و روابط عملکردی برون بخشی ایفا می کند.

از سویی دیگر, در جبهه شرقی مجموعه ورودی بخش اورژانس قرار گرفته است تا بیمار در کوتاهترین زمان ممکن تریاژ شود. مسیرهای مستقل و جداگانه ای جهت دسترسی ملاقات کنندگان، پرسنل خدماتی، پزشکان، جمع آوری و توزیع وسایل تمیز و کثیف و دسترسی مجزا جهت ارتباط و توزیع وسایل و تجهیزات استریل به بلوک اتاقهای عمل، زایمان,بخش اورژانس و …، درنظر گرفته شده است.

   

عملکردهای متفاوت و مستقل با ویژگی ها و روابط گوناگون فضایی، در فضای شفاف در آتریوم به هم می پیوندند و در پایان مجموعه ای یکپارچه و پویا می آفریند. در عین حال با بهره گیری از شفافیت،نور و صُلبیت، کیفیتهای گوناگون بصری در شب و روز تجربه می شود.

فضاهای عمل جراحی، بخش های زنان و زایمان و IVFبخش بستری کودکان، فضاهای تخصصی قلب، CCU و ICU ,گوش و حلق و بینی، آزمایشگاه ها و کلینیک ، فضاهای خدماتی و پشتیبانی همچون انبارها، پارکینگ و فضاهای تاسیساتی به مراجعین خدمات درمانی و خدماتی را ارائه خواهند داد.